«Ο Αναρχικός Τραπεζίτης» του Φερνάντο Πεσσόα
9:18:00 μ.μ.
[Almada Negreiros, Retrato de Fernando Pessoa, 1954]
Βιβλίο:
Ο Αναρχικός Τραπεζίτης
Συγγραφέας:
Φερνάντο Πεσσόα
Εκδόσεις:
Γράμματα
Σελίδες:
82
Βαθμολογία
(Goodreads): ★★★★☆ (3.87)
Ο Αναρχικός
Τραπεζίτης κυκλοφόρησε από τον
Φερνάντο Πεσσόα το 1922. Πρόκειται, στην
ουσία, για έναν σωκρατικό διάλογο δύο
ανδρών (εκ των οποίων ο ένας είναι ο
τραπεζίτης), οι οποίοι μετά το δείπνο
τους αποφασίζουν να συζητήσουν. Το θέμα
που προκύπτει είναι το παράδοξο της
θέσης του πλούσιου τραπεζίτη συγκριτικά
με τις αναρχικές πολιτικές
του πεποιθήσεις.
Ο τραπεζίτης
επιδιώκοντας να αιτιολογήσει τη θέση
του αφηγείται, αρχικά, την ιστορία της
ζωής του· όταν ήταν νέος, ανήκε, μαζί
με άλλους, σε μια αναρχική ομάδα που
προσπαθούσε να προσηλυτίσει υπέρ του
αναρχισμού με σκοπό την επικείμενη
εγκαθίδρυσή του. Θεωρούσαν ότι το
πρωταρχικό είναι η ενημέρωση του κόσμου
για την αναρχία: όταν μάθει περι τίνος
πρόκειται, θα μπορέσει αναπόφευκτα να
την αποδεχτεί. Όμως, ο ήρωας παρατήρησε
ότι ανάμεσα στους ομοϊδεάτες του, ήδη
δημιουργήθηκε – ίσως ασυνείδητα – μια
μορφή ιεραρχίας: κάποιοι επιβάλλονταν
στους άλλους, καθοδηγώντας τους. Έτσι
όμως, καταργείται η ίδια η βάση της
αναρχίας που είναι κατά κάθε τυραννίας.
Επομένως, ακόμα και καταργώντας το
υπάρχον σύστημα θα καθιερώνονταν μία
νέα μορφή τυρρανίας, έστω και με αναρχικό
χαρακτήρα.
Έχοντας
αντιληφθεί τον φαύλο κύκλο της εξουσίας,
στον οποίο το μόνο που ουσιαστικά αλλάζει
είναι η σχέση εξουσιαστή-εξουσιαζόμενου, ο
ήρωας αποφασίζει να αναλάβει ατόμικη
δράση προσπαθώντας μόνος του για την
εφαρμογή των αναρχικών ιδανικών. Με
αυτόν τον τρόπο, κανείς δεν θα του
επιβάλλεται ή το αντίστροφο. Στόχος του
είναι να γίνει ελεύθερος.
Εφόσον
δεν μπορεί να απελευθερωθεί από τους
κοινωνικούς θεσμούς σκοτώνοντάς τους,
αποφασίζει να υποτάξει τον σημαντικότερο
από αυτούς, το χρήμα. Ξεκινά, λοιπόν, να
αποκτά όσο περισσότερο μπορεί, έτσι
ώστε αυτό να μην τον αφορά πλέον.
Χρησιμοποιώντας κάθε μέσο καταφέρνει
να γίνει πλούσιος και εν τέλει, ελεύθερος,
εκπληρώνει, δηλαδή τον απόλυτο στόχο
κάθε αναρχικού!
Ο Πεσσόα
είναι αναμφισβήτητα μια ιδιάζουσα
προσωπικότητα. Αλλά δεν πιστεύω ότι,
τελικά, ήταν αναρχικός ή αστός ή οτιδήποτε
άλλο. Δεν χωρούσε σε ταμπέλες. Με μία
δεύτερη ανάγνωση μπορείς να καταλάβεις
τον Πεσσόα πίσω από τον Τραπεζίτη. Όχι
σαν αναρχικό τόσο- όσο σαν άνθρωπο που
ασκεί κριτική στην εποχή του με θέσεις,
όμως, πάντοτε επίκαιρες. Εν κατακλείδι, ο Αναρχικός
Τραπεζίτης είναι η ιστορία ενός
ανθρώπου που παραμένει πιστός στα
ιδανικά του, εφαρμόζοντας τα με έναν
φαινομενικά ασυνήθιστο τρόπο, ο οποίος
παρόλ'αυτά, έχει απόλυτη φιλοσοφική και
πολιτική υπόσταση. Πρόκειται σίγουρα
για ένα βιβλίο που αξίζει παραπάνω από
μία αναγνώσεις.
0 σχόλια
let's chat☺︎